Kon-Tiki (Espen Sandberg & Joachim Ronning 2012)

1951 yılı Oscar ödülleri her zaman olduğu gibi Amerikan yapımlarıyla doluydu. George Stevens’ın Elizabeth Taylor ve Montgomery Clift’i oynattığı A Place In The Sun filminin 6 dalda ödül almasının yanında Humphrey Bogart, Karl Malden ve Vivien Leigh gibi oyuncular Oscar’ı kapmıştı. Bu kadar Amerikan yapımının yanında en iyi belgesel dalında ödül kazanan Norveç/İsveç yapımı Kon-Tiki isimli bir dökümanter film dikkati çekiyordu.

Film bir yolculuk hakkındaydı. Yolculuğu gerçekleştiren ekibin başındaki Norveçli kaşif Thor Heyerdahl ilk bölümde yolculuğun amacını anlatıyor ikinci bölümde yolculuk esnasında kaydedilen görüntüleri gösteriyordu.

Heyerdahl Polinezya yerlilerinin 1500 yıl kadar önce sanıldığının aksine Asya kıtasından değil Güney Amerika’dan geldiğini savunuyordu. Bunu ispatlamak için o yıllardaki Güney Amerika yerlilerinin kullandığı bir sal inşa etti ve 5 arkadaşıyla beraber 1947’de 8.000 kilometrelik bu fantastik yolculuğa çıktı. Elbette yanlarında portatif bir kamera ile. İşte 1951 yılı en iyi belgesel film Oskar’ını kazanan Kon-Tiki bu yolculuğun öyküsü.

2012 yapımı Kon-Tiki ise bu destansı yolculuğu anlatan epik bir film. Bir anlamda 1947 yapımı belgeselin kamera arkası da denebilir ve yine belgesel gibi iki bölümden oluşuyor. İlk bölüm yolculuğa kadar geçen süreç, ikinci bölüm ise yolculuk.

Thor Heyerdahl’ın çocukluğundan bir sahne ile açılış yapıldıktan sonra kaşifin İkinci Dünya Savaşı’ndan önceki dönemde Polinezya adalarındaki çalışmalarını izliyoruz. Heyerdahl burada yavaş yavaş tezini oluşturur. Nefis görüntülerin ardından savaş sonrasına geliriz. Heyerdahl New York’a gelmiş, tezini basacak yayınevi aramaktadır ancak kapısını çaldığı herkes saçma buldukları bu çalışmayı reddeder. En son National Geographic ile görüşürken sinirlenen editör Heyerdahl’a ancak Güney Amerika yerlileri gibi o uzun yolu gitmeyi başarırsa tezin yayınlanır cevabını biraz alaycı bir üslupla verir. Norveçli kaşif bu çılgın fikri ciddiye alır ve bir ekip oluşturmaya başlar. Kendi ülkesinden dört kişinin yanına bir de buzdolabı satıcısı mühendis bir İsveçliyi katarak ekibini kurar. Kendisini hayli zorlayan parasal mevzuyu Peru devleti ile çözüp ekibiyle tıpkı Güney Amerika yerlilerinin 1500 yıl önce kullandığı arkaik bir sal yaparak destansı yolculuğuna çıkar.

Thor Heyerdahl rolünde Pal Sverre Hagen

Tam bir görsel şölen olan filmde yönetmen koltuğunda iki kişiyi görüyoruz: Joachim Ronning ve Espen Sandberg. 2007’de Max Manus isminde çok dikkat çekici bir İkinci Dünya Savaşı filmi çeviren ikili Kon-Tiki’nin başarısı sayesinde Karayip Korsanları dizisinden birini çekme şansına 2017’de kavuştular. Daha önce 2008 yapımı bir Erik Poppe filmi DeUsynlige’de (Bulanık Sular) seyredip çok beğendiğim aktör Pal Sverre Hagen, Thor Heyerdahl rolünde oldukça başarılı. Hagen Kon-Tiki’nin yönetmenlerinden Espen Sandberg ile geçtiğimiz yıl bir film (Amundsen) daha yaptı ve o filmde bir başka Norveçli ünlü kaşif Roald Amundsen’i canlandırdı.

Kon-Tiki Norveç Sinemasının o güne kadarki en pahalı yapımı ama aynı zamanda en çok da iş yapan filmi olmuş. Okyanusta geçen birçok sahne set yerine açık denizde çekilmiş. Özellikle filmin ikinci yarısındaki sal sahneleri izleyiciyi bağlıyor.

Thor Heyerdahl (1916-2002)

Kon-Tiki “true story” olarak oldukça etkileyici bir öykü. Filmi yapan ekip için elde 65 yıl önce çekilmiş bir belgeselin olması büyük bir şans elbette. Belgeselin tamamı Youtube’da mevcut. Filmden sonra onu da izleyince filmin mümkün olduğunca gerçeğe yakın çekildiğini anlıyorsunuz. Heyerdahl’ın yolculuk biter bitmez Kon-Tiki adında bir de kitap yazdığını ve o kitabın da bestseller olduğunu belirtelim.

Son olarak filmin hem Norveççe hem de İngilizce olarak iki versiyonunun olduğunu ve İngilizce versiyonun diğerinden 5 dakika daha kısa olduğunu söyleyelim. Aslında Norveççe versiyonda da İngilizce konuşuluyor. Daha doğrusu Norveççe versiyonda gerçek hayatta nasıl konuşulmuşsa o şekilde konuşulmuş. Dolayısıyla izleme tercihiniz bu versiyon olursa daha uygun olur. (118 dakika)